F. Επιμέρους Γεώτοποι
Ο Ψηλορείτης θα μπορούσε να θεωρηθεί από μόνος του ένας τεράστιος γεώτοπος. Όλοι οι προηγούμενοι γεώτοποι που παρουσιάστηκαν είναι μέρος του συνόλου που αποτελεί το βουνό και ο καθένας αποτελεί μια μικρή σελίδα στην ιστορία του. Οι επιμέρους υποπεριοχές που περιγράφηκαν, αποτελούν αντίστοιχα μικρά κεφάλαια στην πολύπλοκη αυτή ιστορία.
Όπως υπάρχουν αρκετοί γεώτοποι μικρότερης αξίας που δεν παρουσιάστηκαν σε αυτή την προσπάθεια ή και άλλοι που μπορεί ακόμα να μην έχουν αναγνωριστεί, έτσι υπάρχουν και κάποιοι, επιμέρους γεώτοποι, που είτε είναι απομακρυσμένοι από όλους τους άλλους είτε η αξία τους είναι μοναδική που πρέπει να παρουσιαστούν για να κλείσει και η τελευταία σελίδα της ιστορίας του Ψηλορείτη.
F1. Τα καλύμματα των Γωνιών
Οι λόφοι πάνω από το χωριό Γωνιές αποτελούν μια μικρογραφία της γεωλογικής δομής της Κρήτης. Οι περισσότερες ομάδες των πετρωμάτων της εμφανίζονται σε ένα πολύ μικρό χώρο, η μια πάνω στην άλλη με τη μορφή καλυμμάτων. Ο μικρός χωματόδρομος μήκους περίπου 1,5 χιλιομέτρου που σκαρφαλώνει από την άσφαλτο πίσω από το χωριό και μετά προς την ορεινή ζώνη προσφέρει την καλύτερη δυνατότητα για παρατήρηση.
Ακριβώς πάνω στο λόφο βρίσκονται τα οφειολιθικά πετρώματα με τα χαρακτηριστικά βυσσινί από τα οξείδια και πράσινα από την ατμοσφαιρική εξαλλοίωση σερπεντινικά πετρώματα. Το αλκαλικό έδαφος φιλοξενεί και ιδιαίτερα φυτά (όπως το άλυσσο (Alyssum baldaccii)).
Κάτω από τους οφειόλιθους βρίσκονται αργιλικά ιζήματα των ανώτερων ομάδων της Κρήτης και δίπλα στον παλιό ανεμόμυλο ξεκινούν τα πετρώματα της «Πίνδου». Πρώτα με τον ψαμμιτικό και αργιλικό φλύσχη, στη συνέχεια με πλακώδη ασβεστόλιθο και βαθύτερα με τους κόκκινους κερατόλιθους. Ένα εμφανές ρήγμα που μετατοπίζει κατακόρυφα τα πετρώματα είναι το όριο των πετρωμάτων αυτών με τα βαθύτερα πετρώματα της «Τρίπολης». Ο φλύσχης της ομάδας αυτής συνεχίζει μέχρι το πρώτο διάσελο απ’ όπου ο επισκέπτης έχει μια πανοραμική θέα της λεκάνης του Σκλαβόκαμπου και της γύρω περιοχής.
Από το σημείο αυτό και για αρκετή απόσταση τα πετρώματα που εμφανίζονται είναι πλέον οι ασβεστόλιθοι της «Τρίπολης». Η συνέχεια του χωματόδρομου οδηγεί είτε προς το φαράγγι της Μύγιας, είτε προς το οροπέδιο του Εβδόμου, ένα μικρό αλλά πανέμορφο οροπέδιο που σχηματίζεται εξαιτίας ρηγμάτων στα πετρώματα της «Τρίπολης».
F2. Γλυπτά της Φύσης
Μια από τις πιο εντυπωσιακές περιοχές όπου η δράση του νερού πάνω στα ανθρακικά πετρώματα έχει δημιουργήσει «έργα τέχνης» είναι στο χωριό Χώνος. Εκεί οι λατυποπαγείς ασβεστόλιθοι του Μειοκαίνου (13 εκατ. χρόνων) διαβρώνονται ταχύτατα από το νερό της βροχής παίρνοντας ποικίλες μορφές και φόρμες. Σε αυτό βοηθάει και ο διαχωρισμός τους σε παράλληλες επιφάνειες λόγω της στρώσης των πετρωμάτων.
Έτσι, σχηματίζονται πύργοι με μυτερές κορυφές, άγριες σταγόνες και πυρσοί, δακτυλογλυφές και πολλές επιφανειακές κοιλότητες. Ο επισκέπτης μπορεί να περπατήσει μέσα σε αυτό το πέτρινο δάσος καθώς και στην άγρια βλάστηση με πλήθος φυτών και αγριολούλουδων. Στους διπλανούς, γκρίζους ασβεστόλιθους και δολομίτες της «Τρίπολης» μπορεί να διακρίνει κανείς έντονες πτυχές, που δεν εμφανίζονται συχνά σε αυτά τα πετρώματα.
F3. Φαράγγια Μαργαριτών
Οι Μαργαρίτες είναι ένα χωριό πασίγνωστο για την όμορφη αρχιτεκτονική του και τα παραδοσιακά εργαστήρια αγγειοπλαστικής. Στην ευρύτερη όμως περιοχή των χωριών Μαργαρίτες, Ορθέ, και Ελεύθερνας εμφανίζεται μια σειρά από μικρά και παράλληλα φαράγγια . Μικρά ρέματα όπως ο Μαργαριτιανός αναπτύσσονται προς το βορρά και αποτελούν παραπόταμους του Γεροπόταμου. Τα φαράγγια σχηματίζονται μέσα στο λευκο-κίτρινο μαργαϊκό ασβεστόλιθο του ανώτερου Μειοκαίνου (8-10 εκατ.
χρ.) ως αποτέλεσμα της σταδιακής ανύψωσης όλης της περιοχής και της διάβρωσης του νερού.
Το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό των φαραγγιών είναι η πλούσια χλωρίδα και το μοναδικό φυσικό τοπίο που σχηματίζεται. Μικρές συστάδες ή και αλσύλλια από οριζοντιόκλαδα κυπαρίσσια (Cupressus sempervirens var horizontalis) ανακατεύονται με τους χαμηλούς θάμνους, αγριολούλουδα και αρωματικά φυτά.
Μικρές πεζοπορικές διαδρομές, σχεδιασμένες από τις Δημοτικές Αρχές της περιοχής βοηθούν τον επισκέπτη να γνωρίσει καλύτερα την περιοχή.
F4. Το ρήγμα του Μάραθου
Το Κρητικό Ρήγμα Απόσπασης εμφανίζεται και στα βόρεια του Πάρκου κατά μήκος των χωριών Δαμάστα – Μάραθος. Εκεί όμως κάτω από τα πετρώματα της «Τρίπολης» βρίσκονται τα πετρώματα των «Φυλλιτών – χαλαζιτών». Έτσι, σχηματίζονται μέσα σε φυλλίτες και σχιστόλιθους πλήθος από μικρότερα ρήγματα και πτυχές. Μια λεπτομέρεια του ρήγματος με πολλά στοιχεία της φοράς και της διεύθυνσης μετακίνησης των πετρωμάτων φαίνεται σε ένα μικρό εγκαταλειμμένο λατομείο μετά το Μάραθο, πάνω στην επαρχιακή οδό προς Ηράκλειο.
F5. Το «πέτρινο τυρί» στο Αϊδονοχώρι
Μια παρόμοια περίπτωση καρστικής αποσάθρωσης με τα «Γλυπτά της Φύσης» που αναπτύσσεται στα ίδια λατυποπαγή πετρώματα και σε κοντινή θέση είναι στην περιοχή του Αϊδονοχωρίου. Ένας, μεγάλων διαστάσεων, ασβεστολιθικός όγκος δεσπόζει στα βοσκοτόπια της περιοχής, γεμάτος τρύπες και ρωγμές, σαν τυρί.
Μικρές σπηλαιώσεις και ρωγμές στα περιθώρια του βράχου επιτρέπουν την είσοδο στο εντυπωσιακό εσωτερικό του. Το τοπίο απόκοσμο και εξωπραγματικό, μια μικρογραφία ενός τεράστιου φαραγγιού, με τεράστια όμως ποικιλία μορφών διάβρωσης και διάλυσης των πετρωμάτων. Πλευρικά σπήλαια, οριζόντιες στενές γαλαρίες, κάθετα βράχια σαν λόγχες, κατακόρυφοι μυτεροί πύργοι, βαθιές σχισμές και στρογγυλές κοιλότητες που συχνά μαζεύουν το νερό της βροχής. Μαζί μια μεγάλη
ποικιλία φυτών, ασπονδύλων και ερπετών.
F6. Οροπέδιο Στρούμπουλα
Το οροπέδιο του Στρούμπουλα βρίσκεται στα νότια της ομώνυμης μακρόστενης οροσειράς, που από την πόλη του Ηρακλείου μοιάζει με κώνο ηφαιστείου. Το μακρόστενο οροπέδιο σχηματίζεται πάνω σε πετρώματα της «Τρίπολης» και είναι σχετικά φτωχό από βλάστηση, εκτός από λιγοστούς πρίνους και πουρνάρια (Quercus coccifera).
Στην ευρύτερη περιοχή του οροπεδίου υπάρχουν πολλά βάραθρα και σπήλαια, καθώς και μικρότερα πλευρικά οροπέδια. Σε ένα μάλιστα από αυτά, στη δυτική άκρη του οροπεδίου, η καρστική διάβρωση έχει χαράξει ένα μεγάλο ασβεστολιθικό βράχο σχηματίζοντας αμέτρητες κατακόρυφες λόγχες και ανάμεσα σε αυτές στενές κοιλότητες και ρωγμές. Οι επιφάνειες των βράχων είναι χαραγμένες από αμέτρητες δακτυλογλυφές.
Από το οροπέδιο μπορεί κανείς σε λίγο χρόνο να ανηφορίσει στην κορυφή του Στρούμπουλα και στο εκκλησάκι του Τίμιου Σταυρού με την εντυπωσιακή θέα σε όλη την περιοχή του Ηρακλείου.
F7. Κορυφή, Τίμιος Σταυρός
Τίμιος Σταυρός, η κορυφή του Ψηλορείτη, η κορυφή της Κρήτης. Στα 2456 μέτρα πάνω από τη θάλασσα της Μεσογείου αποτελεί μια πρόκληση για κάθε επισκέπτη και κάτοικο του νησιού, ένα χρέος που πρέπει να εκπληρωθεί.
Η μακρόστενη οροσειρά επιτρέπει μια ανεπανάληπτη, πανοραμική θέα από την κορυφή της σε κάθε άκρη του νησιού. Οι απότομοι γκρεμοί στα νότια και δυτικά φέρνουν στα πόδια του επισκέπτη τη Μεσαρά και το Αμάρι. Ο Κέδρος και ο Κουλούκωνας μοιάζουν σαν μικρά αδελφάκια ενώ τα Λευκά και τα Λασιθιώτικα Όρη υψώνονται σαν τείχη στα δυτικά και ανατολικά.
Η ανάβαση στην κορυφή γίνεται από όλες τις πλευρές. Από το οροπέδιο της Νίδας, το Φουρφουρά και τις Κουρούτες μέσω των ορειβατικών μονοπατιών Ε4, τα Ζωνιανά και τα Λιβάδια στα βόρεια και από την περιοχή του Αρκαδίου στα δυτικά.
Ο Τίμιος Σταυρός ένα εκκλησάκι-αντιγραφή μητάτου, είναι καταφύγιο από τους ισχυρούς ανέμους ή το έντονο κρύο της νύχτας και αγαπημένος προορισμός των ορειβατών χειμώνα καλοκαίρι.
Copyright © 2023 psiloritisgeopark.gr
Letztes Update : 12-05-2023 10:20
Ελληνικά
English
